Πότε είναι ο εορτασμός των Θεοφανείων με το παλιό ημερολόγιο – Αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι του θρησκευτικού ημερολογίου
Πότε γιορτάζονται τα Θεοφάνεια με το παλαιό ημερολόγιο; Η εορτή των Θεοφανείων αποτελεί μία από τις αρχαιότερες και πιο σημαντικές γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ωστόσο, παρά το ότι η ημερομηνία της είναι σταθερή, δεν την τιμούν όλοι οι Χριστιανοί την ίδια μέρα. Ο λόγος είναι η διαφοροποίηση που προέκυψε με την αλλαγή του ημερολογίου, μια αλλαγή που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να δημιουργεί συζητήσεις και να διατηρεί ζωντανές παλιές εκκλησιαστικές παραδόσεις.
Το 1924 υπήρξε μια ιδιαίτερα ταραχώδης χρονιά για την Εκκλησία της Ελλάδος. Η απόφαση για την εισαγωγή του νέου ημερολογίου έφερε έντονες αντιδράσεις από ιερείς, μοναχούς και απλούς πιστούς που θεώρησαν ότι το νέο σύστημα παρέκκλινε από την πολυαιώνια παράδοση. Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση σε ολόκληρη τη χώρα, καθώς η Εκκλησία υιοθετούσε πλέον ημερομηνίες διαφορετικές από εκείνες που επί αιώνες ακολουθούσε.
Από τις 10 Μαρτίου 1924 η Εκκλησία της Ελλάδος εφαρμόζει το Γρηγοριανό ημερολόγιο, το οποίο το κράτος είχε ήδη αποδεχθεί από το 1923. Μέχρι τότε, υπήρχε μία ιδιότυπη διπλή πραγματικότητα: το κράτος λειτουργούσε με το νέο ημερολόγιο, ενώ η Εκκλησία παρέμενε στο Ιουλιανό, δηλαδή στο παλιό ημερολόγιο που χρησιμοποιούσαν επί αιώνες οι Ορθόδοξοι λαοί.
Η αλλαγή αυτή θεωρήθηκε από πολλούς πιστούς ως βεβιασμένη και επικίνδυνη. Οι Παλαιοημερολογίτες, όπως ονομάστηκαν όσοι αρνήθηκαν το νέο ημερολόγιο, πίστευαν ότι η Εκκλησία υπέκυψε σε ξένες πιέσεις και ότι η συγκεκριμένη απόφαση αποτελούσε βήμα προς μια ευρύτερη θρησκευτική ένωση με τη Δύση. Αυτή η αντίληψη οδήγησε σε βαθιά ρήξη και στη δημιουργία διαφορετικών παρατάξεων μέσα στην κοινότητα των Ορθοδόξων.
Με τα χρόνια, οι διαφορές αυτές δεν περιορίστηκαν εντός της Ελλάδας. Πολλοί Παλαιοημερολογίτες μετανάστευσαν σε άλλες χώρες, μεταφέροντας μαζί τους τις παραδόσεις τους. Έτσι, σήμερα υπάρχουν οργανωμένες κοινότητες Παλαιοημερολογιτών στην Κύπρο, στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στη Ρουμανία και σε αρκετά κράτη της Ευρώπης.
Η πλειοψηφία των Ορθόδοξων Χριστιανών γιορτάζει τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Ωστόσο, όσοι ακολουθούν το παλαιό ημερολόγιο διατηρούν διαφορετική ημερομηνία. Το Ιουλιανό ημερολόγιο έχει διαφορά 13 ημέρες από το Γρηγοριανό, και έτσι όλες οι σταθερές εορτές μετατοπίζονται αντιστοίχως.
Έτσι, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο, τα Θεοφάνεια τιμώνται στις 19 Ιανουαρίου. Για τους Παλαιοημερολογίτες, αυτή είναι η αυθεντική ημερομηνία της εορτής, όπως τηρείτο πριν την αλλαγή του 1924. Η επιλογή αυτή δεν έχει μόνο τελετουργικό χαρακτήρα, αλλά και βαθύ συμβολικό νόημα, καθώς συνδέεται με τη διατήρηση της παράδοσης και της εκκλησιαστικής συνέχειας.
Για όσους ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο, οι ημέρες αυτές δεν είναι απλώς εορταστικές, αλλά αποτελούν ζωντανή έκφραση της πίστης τους. Κάθε χρόνο τελούν τις ίδιες παραδοσιακές τελετές, με κορυφαία στιγμή τον Αγιασμό των Υδάτων, ο οποίος πραγματοποιείται στις 19 Ιανουαρίου και συγκεντρώνει πλήθος πιστών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά Πατριαρχεία και Ορθόδοξες Εκκλησίες στην Ευρώπη και την Ασία εξακολουθούν να ακολουθούν το παλαιό ημερολόγιο. Έτσι, παρά τις διαφορετικές ημερομηνίες, η ουσία της εορτής παραμένει η ίδια, υπενθυμίζοντας τη σημασία της Βάπτισης του Χριστού και τον αγιασμό της κτίσης.
Η απόφαση της Εκκλησίας της Ελλάδος να υιοθετήσει το νέο ημερολόγιο δημιούργησε μια διαχωριστική γραμμή, η οποία παραμένει ενεργή μέχρι σήμερα. Ωστόσο, η πολυμορφία αυτή αντικατοπτρίζει την πλούσια ιστορία της Ορθοδοξίας, τις επιμέρους παραδόσεις των κοινοτήτων και το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Παρά τις διαφορετικές ημερομηνίες εορτασμού, οι χριστιανικές κοινότητες μοιράζονται την ίδια πνευματική έννοια των Θεοφανείων.