Τα πυροτεχνήματα χρησιμοποιούνται συχνά σε εορταστικές εκδηλώσεις, για να δημιουργήσουν εντυπωσιακές εικόνες στον ουρανό. Τα φωτεινά χρώματα και τα ενδιαφέροντα σχήματα των πυροτεχνημάτων δημιουργούν μια μαγική ατμόσφαιρα και πάντα τραβάνε τα βλέμματα και το ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων, ειδικά των νεαρότερων ηλικιών.
Πυροτεχνήματα ανά τον κόσμο
- Στην Αγγλία, έγινε χρήση πυροτεχνημάτων για πρώτη φορά το 1486, στον γάμο του Βασιλιά Χένρι του Έβδομου.
- Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο εορτασμός της 4ης Ιουλίου, Ημέρα Ανεξαρτησίας, περιλαμβάνει υπερθέαμα με πυροτεχνήματα κάθε χρόνο.
- Το μεγαλύτερο φεστιβάλ πυροτεχνημάτων του κόσμου, διοργανώνεται στο Μόντρεαλ, του Καναδά, από το 1985.
- Στην Ελλάδα, ο ρουκετοπόλεμος στη Χίο είναι από τα πιο γνωστά θεάματα με αυτοσχέδιες ρουκέτες κάθε Πάσχα.
Ένα πυροτέχνημα απαιτεί τρία βασικά συστατικά
Τα κύρια στοιχεία είναι: ένα οξειδωτικό, το καύσιμο και ένα χημικό μείγμα για την παραγωγή του χρώματος. Το οξειδωτικό σπάει τους χημικούς δεσμούς στο καύσιμο, απελευθερώνοντας την ενέργεια που είναι αποθηκευμένη σε αυτούς τους δεσμούς. Για να ξεκινήσει αυτή τη χημική αντίδραση, το μόνο που χρειάζεστε είναι φωτιά.
Το πυροτέχνημα, έχει μια εξωτερική θήκη, ένα κέλυφος, συνήθως χάρτινο. Μέσα στο κέλυφος, υπάρχει μπαρούτι και ένα φιτίλι, που ανάβει το πυροτέχνημα. Για τα χρώματα, υπάρχουν διάφορα σφαιράκια μέσα στο πυροτέχνημα αποτελούμενα από χημικές ουσίες οι οποίες όταν καούν, δίνουν συγκεκριμένο χρώμα, όπως θα διαβάσετε στη συνέχεια. Έτσι, καταλήγουμε με την εντυπωσιακή εικόνα στον ουρανό.
Τα πυροτεχνήματα δεν είναι χρωματιστά εξαρχής
Τα πυροτεχνήματα αποτελούνται από χημικές ουσίες. Όταν οι ουσίες αυτές καίγονται, τα ηλεκτρόνια τους αντιδρούν και εκπέμπουν φως. Κάθε χημική ουσία παράγει φως σε διαφορετικά χρώματα. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
- Για κόκκινο χρώμα, χρειάζεται στρόντιο ή λίθιο.
- Για κίτρινο, χρειάζεται νάτριο.
- Για μπλε, χρειάζεται χαλκός.
- Για πορτοκαλί, χρειάζεται ασβέστιο.
- Για ασημί/λευκό, χρειάζεται τιτάνιο ή μαγνήσιο.
- Για πράσινο χρώμα, χρειάζεται βάριο.
Πώς σκάει ένα πυροτέχνημα σε διάφορα σχήματα;
Οι Ιταλοί κατασκεύασαν το κέλυφος και βρήκαν τρόπο να κάνουν τα πυροτεχνήματα πολύχρωμα. Ενώ το χρώμα είναι αποτέλεσμα των χημικών ενώσεων, το σχήμα που παράγει το πυροτέχνημα είναι αποτέλεσμα της ανατομίας του κελύφους του.
Ορισμένες «συνταγές» πυροτεχνημάτων παράγουν ήχους
Οι στρώσεις του πυροτεχνήματος καίγονται μια μια. Καθώς καίγεται κάθε στρώση, απελευθερώνει αργά ένα αέριο, δημιουργώντας τον ήχο σφυρίγματος που ακούμε συνήθως. Οι νιφάδες αλουμινίου ή σιδήρου μπορούν να προκαλέσουν συριγμό ή ήχο από σπίθες. Η σκόνη τιτανίου μπορεί να προκαλέσει δυνατό ήχο, σαν έκρηξη.
Η χρήση πυροτεχνημάτων θέλει προσοχή
Δεν αγαπούν όλοι τα πυροτεχνήματα! Τα πολύ μικρά παιδιά και τα μωρά, όπως και τα κατοικίδια, είναι πιθανό να τρομάξουν. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί, για όσους σκέφτονται τα αυτοσχέδια πυροτεχνήματα σε γιορτές και εκδηλώσεις, ότι στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί δεκάδες ατυχήματα την τελευταία 15ετία που προκλήθηκαν από λανθασμένη χρήση πυροτεχνημάτων ή αυτοσχέδιων κροτίδων. Μπορεί το θέαμα να είναι φαντασμαγορικό, όμως χρειάζεται προσοχή στη χρήση και διακίνηση τέτοιων εύφλεκτων υλικών.