Τελικά πότε πρέπει να ξεστολίσουμε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων;
Κάθε χρόνο, όταν πλησιάζει το τέλος των εορτών, όλοι αναρωτιόμαστε πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να σβήσουμε τα φώτα του χριστουγεννιάτικου δέντρου και να το αποχαιρετήσουμε μέχρι την επόμενη χρονιά. Το ερώτημα αυτό, αν και φαίνεται απλό, συνδέεται με έθιμα, παραδόσεις, αλλά και τη διάθεση του καθενός.
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο ως έθιμο στην Ελλάδα έκανε την εμφάνισή του το 1833, όταν ο Βαυαρός βασιλιάς Όθωνας στόλισε το πρώτο δέντρο στα ανάκτορα του Ναυπλίου. Από τότε, η παράδοση αυτή ρίζωσε βαθιά στη χώρα μας και σήμερα θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστουγέννων. Παρόλα αυτά, η ιστορία του δέντρου ξεκινά πολύ νωρίτερα, ήδη από τη βικτωριανή εποχή, και ακόμα πιο πίσω, όταν οι άνθρωποι στόλιζαν κλαδιά και φυτά ως σύμβολα ζωής και αναγέννησης μέσα στον χειμώνα.
Η διαδικασία του στολισμού είναι από τις πιο όμορφες στιγμές της προετοιμασίας των γιορτών. Ξεδιπλώνεις τα κλαδιά, περνάς τα φωτάκια, τοποθετείς προσεκτικά τα στολίδια και στο τέλος βάζεις το αστέρι στην κορυφή.
Η μουσική με τα κάλαντα και τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια δημιουργεί την ιδανική ατμόσφαιρα, και το σαλόνι γεμίζει με φως και ζεστασιά. Το δέντρο γίνεται το κέντρο του σπιτιού, ο τόπος γύρω από τον οποίο μαζεύεται η οικογένεια, ανοίγουν τα δώρα και μοιράζονται στιγμές χαράς.
Όμως, όσο ευχάριστος είναι ο στολισμός, τόσο μελαγχολική είναι η στιγμή του ξεστολισμού. Μόλις τελειώσουν οι γιορτές, το δέντρο μοιάζει να θυμίζει πως ο κύκλος της εορταστικής περιόδου κλείνει. Κι εκεί ξεκινά η απορία: πότε είναι η σωστή ημέρα να το κατεβάσουμε στην αποθήκη;
Πότε ξεστολίζουμε το δέντρο; Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και έθιμα. Πολλοί θεωρούν ότι ο κατάλληλος χρόνος είναι στις 6 Ιανουαρίου, ανήμερα των Θεοφανίων, ενώ άλλοι επιλέγουν την επόμενη ημέρα, στις 7 Ιανουαρίου, μετά τη γιορτή του Αγίου Ιωάννη. Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που το κρατούν λίγο περισσότερο, θέλοντας να απολαύσουν ακόμα λίγες μέρες από τη μαγεία των φωτισμένων γιορτών.
Η 6η Ιανουαρίου έχει ιδιαίτερη σημασία στη χριστιανική παράδοση. Τη μέρα αυτή εορτάζονται τα Θεοφάνεια, η βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό, ένα γεγονός που συμβολίζει το φως, την κάθαρση και την απομάκρυνση κάθε σκοτεινής ενέργειας. Σύμφωνα με την παράδοση, την ημέρα αυτή οι καλικάντζαροι, που υποτίθεται τριγυρνούν τις γιορτινές μέρες, επιστρέφουν στα έγκατα της γης, καθώς το αγιασμένο νερό καθαρίζει τον κόσμο από κάθε πειρασμό.
Έτσι, το ξεστόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου στις 6 Ιανουαρίου δεν είναι απλώς πρακτικό, αλλά και συμβολικό: σηματοδοτεί το τέλος των γιορτών και την επιστροφή στην καθημερινότητα με ανανεωμένη ενέργεια και καθαρότητα. Για πολλούς, είναι μια μικρή «τελετή» που κλείνει όμορφα τον γιορτινό κύκλο.
Υπάρχουν, βέβαια, οικογένειες που προτιμούν να αφήσουν το δέντρο μία μέρα ακόμη, ειδικά αν έχουν κάποιον Γιάννη ή Ιωάννα που γιορτάζει στις 7 Ιανουαρίου. Έτσι, η λάμψη του δέντρου συνοδεύει και αυτή τη γιορτή πριν σβήσει οριστικά. Άλλοι, πιο ρομαντικοί, επιλέγουν να κρατήσουν τα φώτα του δέντρου αναμμένα για λίγες ακόμη ημέρες, ως τρόπο να παρατείνουν λίγο τη θαλπωρή των Χριστουγέννων.
Η ημέρα των Θεοφανίων θεωρείται το επίσημο τέλος των γιορτών. Είναι η στιγμή που σβήνουμε τα φωτάκια, μαζεύουμε τα στολίδια και αποθηκεύουμε το δέντρο μας προσεκτικά, με την ελπίδα πως την επόμενη χρονιά θα ξαναφέρουμε στο σπίτι το ίδιο γιορτινό πνεύμα. Οι παλαιότεροι μάλιστα έλεγαν ότι το να κρατάς στολισμένο το δέντρο μετά τις 6 Ιανουαρίου «δεν είναι για καλό», καθώς οι γιορτές έχουν πια τελειώσει και το φως πρέπει να επιστρέψει στη φυσική του ροή.
Φυσικά, δεν υπάρχει αυστηρός κανόνας. Αν κάποιος θέλει να κρατήσει το δέντρο του περισσότερο, γιατί του δίνει χαρά ή φωτίζει το σπίτι μέσα στον χειμώνα, μπορεί να το κάνει χωρίς ενοχές. Το σημαντικό είναι να διατηρείται το πνεύμα της γιορτής και η θετική ενέργεια που φέρνουν αυτές οι μέρες. Άλλωστε, κάθε σπίτι έχει τα δικά του έθιμα, τις δικές του συνήθειες και τον δικό του ρυθμό.
Όταν τελικά αποφασίσετε να ξεστολίσετε, κάντε το με ηρεμία και μουσική, όπως όταν το στολίσατε. Μαζέψτε προσεκτικά τα στολίδια, τυλίξτε τα φωτάκια και φυλάξτε τα όλα σε κουτιά, ώστε να είναι έτοιμα για του χρόνου. Και πριν σβήσετε τα φώτα για τελευταία φορά, ρίξτε μια τελευταία ματιά στο δέντρο και κρατήστε αυτή τη ζεστή εικόνα μέσα σας – ως υπενθύμιση πως, όσο κι αν περνούν οι γιορτές, το πνεύμα των Χριστουγέννων μένει πάντα αναμμένο στις καρδιές μας.