Τι είναι ο Μεγάλος Κανόνας, πότε ψάλλεται και ποιος ο σκοπός του – Μέσα από ποιητικές εικόνες, παρομοιάζει την ψυχή με ναυαγό στη φουρτουνιασμένη θάλασσα της αμαρτίας
Ποιος είναι ο μεγάλος κανόνας, πότε ψάλλεται και γιατί ονομάστηκε έτσι;
Ο Μέγας Κανόνας είναι ένα από τα πιο κατανυκτικά και βαθιά πνευματικά έργα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γραμμένο από τον Άγιο Ανδρέα Κρήτης τον 7ο-8ο αιώνα.
Πρόκειται για έναν εκτενή ύμνο, δομημένο σε στιχηρά τροπάρια που διαπερνούν την ψυχή με μηνύματα μετάνοιας, ταπείνωσης και επιστροφής στον Θεό.
Ο Μέγας Κανόνας διαβάζεται την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Σαρακοστής (χωρισμένος σε τέσσερα μέρη) και ολόκληρος την Πέμπτη εβδομάδα των Νηστειών, κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Αποδείπνου.
Το κύριο μήνυμα του Κανόνα είναι η αναγνώριση της αμαρτίας και η ανάγκη για ειλικρινή μετάνοια.
Ο Άγιος Ανδρέας αντλεί παραδείγματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, παραθέτοντας ιστορίες ανθρώπων που έπεσαν στην αμαρτία, αλλά μέσω της μετάνοιας οδηγήθηκαν στη σωτηρία.
Μέσα από ποιητικές εικόνες, παρομοιάζει την ψυχή με ναυαγό στη φουρτουνιασμένη θάλασσα της αμαρτίας και την καλεί να επιστρέψει στον Θεό με πίστη και συντριβή.
Η κατάνυξη του Κανόνα ενισχύεται από την επαναλαμβανόμενη φράση «Ελέησόν με, ο Θεός, ελέησόν με», που συνοδεύει κάθε τροπάριο, εκφράζοντας τον πόθο του ανθρώπου για το θείο έλεος.
Το έργο του Αγίου Ανδρέα παραμένει διαχρονικό, υπενθυμίζοντας σε κάθε πιστό ότι η μετάνοια είναι το κλειδί για την ένωση με τον Θεό και την πνευματική αναγέννηση.
Στην αρχή της Σαρακοστής, στο μεγάλο απόδειπνο των τεσσάρων πρώτων ημερών της πρώτης εβδομάδας των νηστειών διαβάζεται χωρισμένος σε τέσσερα μέρη ο Μεγάλος Κανόνας.
Του μεγάλου κανόνα είναι την πέμπτη εβδομάδα των χαιρετισμών, όπου ψάλλεται ολόκληρος όπως και ο ακάθιστος ύμνος και είναι κατανυκτικός, εκφραστικός του πένθους και της συντριβής της καρδιάς.
Το έργο του Μεγάλου Κανόνα είναι να ξεσκεπάσει την αμαρτία και έτσι να μας οδηγήσει στη μετάνοια.
Η ίδια η ιστορία της αμαρτίας, της μετάνοιας και της συγγνώμης βρίσκεται στον μεγάλο κανόνα.