Το κομποσκοίνι το φορούν πάρα πολλοί πιστοί στο χέρι τους. Το βλέπουμε σε άτομα όλων των ηλικιών από ηλικιωμένους μέχρι πολύ νέους και φυσικά το φορούν σχεδόν όλοι οι ιερείς και οι μοναχοί. Παρόλα αυτά, λίγοι πέρα από τους πολύ βαθιά θρησκευόμενους ξέρουν τι πραγματικά συμβολίζουν τα κομποσκοίνια ή κατανοούν το γεγονός ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο πάνω τους, από το υλικό από το οποίο κατασκευάζονται μέχρι τον αριθμό και τον τρόπο δεσίματος των κόμπων. Ας δούμε λοιπόν μερικά βασικά πράγματα που πρέπει να ξέρει κάθε χριστιανός για το κομποσκοίνι που έχει στο χέρι ή ακόμη και στον λαιμό του.
Κομποσκοίνια και παράδοση
Παρά το γεγονός ότι το κομποσκοίνι είναι κάτι το εξαιρετικά απλό, δεν μας είναι γνωστό ποιος είχε την ιδέα για τη δημιουργία του. Σύμφωνα με την παράδοση όμως, ο δημιουργός του κομποσκοινιού είναι ο όσιος Παχώμιος, ο ιδρυτής του πρώτου μοναστηριού. Σύμφωνα με την παράδοση λοιπόν, ο όσιος Παχώμιος προσπαθούσε απεγνωσμένα να βρει έναν τρόπο να βοηθήσει τους μοναχούς να συγκεντρώνονται καλύτερα στις προσευχές τους. Ένας βράδυ ήρθε στο όνειρο του ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και του έδειξε το κομποσκοίνι. Από τότε οι μοναχοί χρησιμοποιούν τα κομποσκοίνια για να λένε την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν, Υπεραγία Θεοτόκε Σώσον ημάς, Άγιοι του Θεού πρεσβεύσατε υπέρ ημών» ή απλά την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλόν» κάθε φορά που ακουμπούν έναν από τους κόμπους του κομποσκοινιού τους.
Κάτι που μπορεί να μην γνωρίζατε λοιπόν είναι το γεγονός ότι το κομποσκοίνι έχει έναν πολύ σημαντικό και πρακτικό ρόλο στην θρησκευτική πρακτική των μοναχών και δεν είναι απλά ένα «στολίδι» για το χέρι ή τον λαιμό τους.
Οι συμβολισμοί των κομποσκοινιών
Όπως είπαμε και παραπάνω, καμία παράμετρος ενός κομποσκοινιού δεν είναι τυχαία. Ας ξεκινήσουμε από το υλικό. Κατά κανόνα τα κομποσκοίνια κατασκευάζονται από μαύρο μαλλί. Το μαλλί συμβολίζει στους μοναχούς – και τους πιστούς κατ’ επέκταση – ότι είναι τα πρόβατα του Χριστού. Το μαύρο χρώμα του κομποσκοινιού συμβολίζει το πένθος για τις αμαρτίες του ατόμου που το φοράει αλλά και της ανθρωπότητας γενικότερα, αφού «ουδείς αναμάρτητος». Αξίζει να σημειωθεί πλέον χρησιμοποιούνται και άλλα χρώματα για τη κατασκευή κομποσκοινιών, αλλά τα μοναστηριακά είναι κατά κανόνα κόκκινα.
Κάτι που μπορεί επίσης να έχετε προσέξει είναι το γεγονός ότι ειδικά τα μεγάλα κομποσκοίνια χεριού ή λαιμού έχουν πάντα μια φούντα κι έναν σταυρό στην άκρη τους. Ο σταυρός εννοείται ότι συμβολίζει τον σταυρό του μαρτυρίου του Κυρίου μας. Η φούντα από την άλλη έχει χρηστικό ρόλο: ο μοναχός τη χρησιμοποιεί για να σκουπίσει τα δάκρυα του.
Όσον αφορά τους κόμπους, αυτό που είναι δύσκολο να δει κανείς είναι το γεγονός ότι δένονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο ώστε κάθε ένας από αυτούς να αποτελείται από εννιά πλεγμένους σταυρούς, οι οποίοι συμβολίζουν τα εννιά Αγγελικά τάγματα. Ο αριθμός των κόμπων μπορεί να είναι 12, 33, 99 ή κάποιο άλλο πολλαπλάσιο του 33 και του τρία. Οι 12 κόμποι συμβολίζουν τους 12 Αποστόλους, οι 33 τα χρόνια της ζωής του Χριστού και ο πολλαπλασιαστής 3 τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Τα κομποσκοίνια λαιμού είναι συνήθως αυτά που έχουν και τους περισσότερους κόμπους ενώ κάποια κομποσκοίνια έχουν χάντρες σε συγκεκριμένα σημεία – για παράδειγμα κάθε 33 κόμπους – και κάθε φορά που ο μοναχός ακουμπά μια χάντρα λέει μια άλλη ευχή ή κάνει μια μετάνοια. Τέλος, στα αγιορείτικα κομποσκοίνια μπορεί να χρησιμοποιούνται και αποξηραμένοι καρποί από ένα φυτό ενδημικό στο Άγιο Όρος οι οποίοι και αποκαλούνται δάκρυα της Παναγίας.
Τι κόστος έχουν τα κομποσκοίνια;
Τα κομποσκοίνια είναι γενικά αρκετά φθηνά αφού δεν κατασκευάζονται από ακριβά υλικά. Αν τα αγοράσετε από εκκλησία ή μοναστήρι μπορεί οι τιμές να είναι λίγο πιο «τσιμπημένες» για την ενίσχυση της μονής ή του ναού. Στα καταστήματα εκκλησιαστικών ειδών εννοείται ότι τα κομποσχοίνια Αγίου Όρους και άλλων μονών θα είναι και τα πιο ακριβά, αλλά σίγουρα οι τιμές δεν δα είναι απλησίαστες.