Τι υποσχόταν το «Αλλάζω Συσκευή 2»
Ήταν κάτι σαν το επίδομα ελαστικών που ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες και τα ρεπορτάζ της εποχής, η δεύτερη φάση θα πρόσθετε επιπλέον κατηγορίες όπως πλυντήρια ρούχων, ηλεκτρικούς φούρνους ή/και κουζίνες, ίσως και άλλες συσκευές της καθημερινής χρήσης.
Η λογική ήταν απλή: όσο περισσότερες συσκευές αναβαθμίζονται, τόσο μεγαλύτερο το συνολικό κέρδος σε εξοικονόμηση ενέργειας. Παράλληλα, κεντρικό στοιχείο ήταν η ενσωμάτωση «έξυπνων» λειτουργιών – απομακρυσμένος έλεγχος, προγραμματισμός, καλύτερη ενσωμάτωση με τα νυχτερινά ή διαφοροποιημένα τιμολόγια – ώστε τα νοικοκυριά να εκμεταλλεύονται ώρες χαμηλού κόστους και να περιορίζουν αιχμές ζήτησης.
Το μοντέλο χρηματοδότησης θα συνέχιζε να βασίζεται σε vouchers, καλύπτοντας ένα σημαντικό μέρος της δαπάνης (περίπου 40–50% ανάλογα με τα κριτήρια και την κατηγορία), με υποχρεωτική απόσυρση της αντίστοιχης παλιάς συσκευής. Η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων θα άνοιγε – θεωρητικά – σε συγκεκριμένο παράθυρο μέσα στο έτος, με διαβαθμισμένα κριτήρια επιλεξιμότητας, ώστε να προκρίνονται οι πραγματικά ενεργοβόρες αντικαταστάσεις και τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.
Γιατί, όμως, δεν έγινε ποτέ;
Παρότι η δημόσια συζήτηση κράτησε για χρόνια, η δεύτερη φάση δεν «κλείδωσε» ποτέ επιχειρησιακά. Το Αλλάζω Συσκευή 2 σκάλωσε σε τρία διακριτά εμπόδια: αβεβαιότητα χρηματοδότησης, πολυπλοκότητα υλοποίησης και ασάφεια χρονοδιαγραμμάτων. Οι διαθέσιμοι πόροι έπρεπε να μοιραστούν ανάμεσα σε πολλά προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης, ενώ η τεχνική ωρίμανση για περισσότερες κατηγορίες συσκευών (προδιαγραφές, συστήματα ελέγχου, διασταυρώσεις στοιχείων) απαιτούσε χρόνο. Ταυτόχρονα, οι ημερομηνίες έναρξης μετακυλίονταν, με αποτέλεσμα η κοινή γνώμη να ακούει διαρκώς για επικείμενο άνοιγμα της πλατφόρμας που δεν ερχόταν.
Προσθέστε στην εξίσωση την ανάγκη για ευρύτερη συμμετοχή λιανεμπόρων και ανακυκλωτών, αλλά και την προσαρμογή σε νέα ενεργειακά δεδομένα (διαφοροποίηση τιμολογίων, ψηφιακοί μετρητές, στόχοι εξοικονόμησης) και γίνεται σαφές γιατί η ιδέα έμεινε στάσιμη. Εν ολίγοις, το πρόγραμμα χρειαζόταν ένα στιβαρό, διαφανές πλαίσιο εφαρμογής που δεν ολοκληρώθηκε εγκαίρως, αφήνοντας τα νοικοκυριά μετέωρα ως προς το πότε και πώς θα υποβάλουν αίτηση.
Τι θα σήμαινε για τα νοικοκυριά
Αν το Αλλάζω Συσκευή 2 είχε τεθεί πράγματι σε εφαρμογή, οι καταναλωτές θα ωφελούνταν διπλά: βραχυπρόθεσμα, μέσω της επιδότησης αγοράς νέων συσκευών· μακροπρόθεσμα, μέσω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας και των χαμηλότερων λογαριασμών. Επιπλέον, η υποχρεωτική ανακύκλωση θα περιόριζε την άναρχη απόρριψη ηλεκτρικών συσκευών, ενισχύοντας τον κύκλο ζωής των υλικών και μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Σε επίπεδο πολιτικής, μια τέτοια παρέμβαση θα συνέβαλλε στην επίτευξη εθνικών στόχων εξοικονόμησης, ιδίως εάν συνδεόταν με έξυπνα δίκτυα και δυναμικά τιμολόγια.
Τι να κρατήσει ο καταναλωτής σήμερα
Πρώτον, ότι η ουσία πίσω από το Αλλάζω Συσκευή 2 παραμένει ορθή: στοχευμένη αντικατάσταση των πιο ενεργοβόρων συσκευών με νέες υψηλής απόδοσης, με έλεγχο επιλεξιμότητας και ανακύκλωση. Δεύτερον, ότι χωρίς επίσημη προκήρυξη και σαφές χρονοδιάγραμμα, κάθε εξαγγελία μένει θεωρητική. Επομένως, μέχρι να υπάρξουν αδιαμφισβήτητες, επίσημες ανακοινώσεις (κριτήρια, ποσά, διαδικασίες, προθεσμίες) δεν υπάρχουν βήματα που ο πολίτης μπορεί να ολοκληρώσει, πέρα από την προετοιμασία: καταγραφή ενεργοβόρων συσκευών, έρευνα αγοράς για αποδοτικά μοντέλα και ενημέρωση για συνεργαζόμενα καταστήματα όταν —και αν— ανοίξει πλατφόρμα.
Γιατί «ακουγόταν για χρόνια»
Η μακρόσυρτη παρουσία του όρου Αλλάζω Συσκευή 2 στο δημόσιο λόγο οφείλεται στο ότι υπήρχε πολιτική βούληση και επικοινωνιακό ενδιαφέρον, αλλά όχι η απαραίτητη επιχειρησιακή ωρίμανση. Η διεύρυνση κατηγοριών, η εισαγωγή «έξυπνων» απαιτήσεων και η ανάγκη διαλειτουργικότητας μεταξύ κρατικών συστημάτων, λιανεμπορίου και ανακύκλωσης είναι σύνθετη υπόθεση. Χωρίς πλήρη ετοιμότητα, το ρίσκο λαθών ή αδικιών σε δικαιούχους θα ήταν υψηλό. Έτσι, το ασφαλές —αλλά πολιτικά κοστοβόρο— ήταν η αναβολή.
Συμπέρασμα
Το Αλλάζω Συσκευή 2 παραμένει, στη συλλογική μνήμη, ως μια «υπόσχεση» που θα μπορούσε να μειώσει πραγματικά το ενεργειακό βάρος των νοικοκυριών και να ενισχύσει την κυκλική οικονομία. Όμως, μέχρι σήμερα, δεν προχώρησε από τη θεωρία στην πράξη: είτε λόγω χρηματοδοτικών προτεραιοτήτων, είτε λόγω τεχνικών και διοικητικών εκκρεμοτήτων, είτε γιατί οι συνθήκες της αγοράς και του δικτύου ενέργειας απαιτούν πολύ προσεκτικό σχεδιασμό. Για τα νοικοκυριά, η πιο ρεαλιστική στάση είναι η αναμονή επίσημων κινήσεων και η ψύχραιμη προετοιμασία. Αν ποτέ το πρόγραμμα επανεκκινήσει με σαφείς όρους και χρονοδιαγράμματα, θα αξίζει την προσοχή και τη συμμετοχή — μέχρι τότε, το Αλλάζω Συσκευή 2 μένει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικής υπόσχεσης που «ακούστηκε», συζητήθηκε, αλλά δεν υλοποιήθηκε.
Εύβοια ειδήσειςΕύβοια: Βρήκε στο μποστάνι μια ντομάτα γίγαντα!
Ψάρια πηδούσαν από την θάλασσα στην παραλία Χαλκίδας!
Μόλις 30 λεπτά από τη Χαλκίδα: Το χωριό με το θαυματουργό εκκλησάκι
Δείτε όλες τις ειδήσεις από τη Χαλκίδα και την Εύβοια με την υπογραφή του evianewsτου Γιώργου Κουτσελίνη.
Ακολουθήστε το evianews.com στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλα τα νέα.